Bilişsel değerlendirme araçları, çocukların ve ergenlik çağındaki gençlerin öğrenme ve dikkat becerileri ile ilişkili yaşayabilecekleri zorlukları önleyici ve destekleyici çalışmaları planlamayı mümkün kılan önemli araçlardır. Bunlar arasında WISC-4 Zeka Testi, MOXO Dikkat Performans Testi ve Özgül Öğrenme Güçlüğü Bataryası bilimsel ve güvenilir bilişsel değerlendirme araçları olarak öne çıkmaktadır. Bu testler çocukların ve ergenlik çağındaki gençlerin öğrenme ve dikkat becerilerini kapsayan bilişsel kapasitelerini kapsamlı bir şekilde ölçmeyi amaçlar.
Bilişsel değerlendirme araçları genel gelişim değerlendirilmesi kapsamında kullanılabileceği gibi, özellikle dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ya da özgül öğrenme güçlüğü gibi olası sorunların psikiyatrik tanılama sürecinde veya öğrencilerin akademik alandaki ihtiyaçlarının daha iyi anlaşılabilmesi niyetiyle de sıklıkla kullanılmaktadır.
WISC-4 (Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeği Dördüncü Baskı) Türkiye’de uygulanan son sürüm zeka testi ölçeğidir. 6-16 yaş aralığındaki çocukların bilişsel becerilerini ölçmek için kullanılan bu test, eski sürüm olan WISC-R testine kıyasla çok daha kapsamlı ve güvenilirdir. WISC-4 testi çocuğun genel zeka düzeyinin yanı sıra bilişsel olarak güçlü ve gelişime açık olduğu alanların anlaşılmasını sağlar. Bu sayede, çocuğun üstün bilişsel potansiyele sahip olduğu veya bilişsel olarak yaşıtlarının gerisinde olduğu alanlar tespit edilebilir ve çocuğun ihtiyacına yönelik bir destek planlanabilir.
WISC-4 testi 10 temel testten ve 5 yedek alt testten oluşur. Testin ölçtüğü temel alanlar sözel bilgi, sözel ifade, algısal akıl yürütme ve organizasyon, sosyal bilgi, kısa süreli işitsel bellek, dikkat, konsantrasyon, zihinsel işlemleme hızı, görsel-motor ve ince motor koordinasyon becerileridir.
Sözel kavrama: Çocuğun sözel bilgi, kavrama, akıl yürütme, kavram oluşturma ve ifade becerilerini ölçen bölümdür. Bu bölümde çocuğun işitsel uyaranları anlayabilmesi, uzun süreli belleğinde kodlanmış olan bilgilere ulaşabilmesi, bu bilgileri kullanarak kristalize akıl yürütebilmesi ve kendini sözel olarak ifade edebilmesi ölçülür.
Algısal akıl yürütme: Çocuğun görsel algı ve organizasyonunu, görsel uyaranları kullanarak akıl yürütebilmesini, yönetici işlevlerini ölçen bölümdür. Bu bölümde çocuğun görsel-uzaysal ve akıcı akıl yürütme becerileri, görsel motor koordinasyonu ve hızı ölçülür.
Çalışma belleği: Çocuğun dikkat, konsantrasyon ve zihinsel manipülasyon becerilerini ölçen bölümdür. Bu bölümde çocuğun kısa süreli işitsel belleğini kullanarak seçme ve izleme dikkati ve uyaranı anında kaydedebilme, akılda tutabilme ve kullanabilme becerisi ölçülür.
İşlemleme hızı: Çocuğun zihinsel ve harf-motor işlemleme ve kodlama hızının ölçüldüğü bölümdür. Bu bölümde çocuğun görsel algı ve organizasyonu, görsel tarama, dikkatini kontrol edebilme ve sürdürebilme, çoklu motor tepkilerini ayarlayabilme becerileri ölçülür.
WISC-4 zeka testi çocuk ile bireysel olarak uygulanan bir testtir ve çocuğun yaşına bağlı olarak 1,5-3 saat arası sürer. Test süresinin uzunluğundan ötürü çocuğun değerlendirmeye gelirken iyi dinlenmiş, karnının tok ve kıyafetlerinin rahat olması önerilir. Çocuğun ihtiyaç duyması durumunda değerlendirme sırasında kısa molalar verilebilir. Bu test çocuğa yılda sadece bir kere uygulanabilir.
Uygulama öncesinde uzman ve ebeveyn telefonda bir öngörüşme yaparlar. Bu görüşmede testin yapılma nedeni ve çocuğa dair bazı bilgiler alınır. Testin sonuçları uygulamadan yaklaşık 2 hafta sonra ebeveynler ile gerçekleştirilen 45 dakikalık çevrimiçi bir seansta sözlü geribildirim ve yazılı rapor olarak iletilir. Bu görüşme ve rapor, test uygulama ücretine dahildir. Bu görüşme sırasında ebeveynler, çocuklarının kendi yaş grubu içinde ortalamaya göre güçlü ve gelişmeye açık yanlarının neler olduğu, dikkat-konsantrasyon, öğrenme, dürtüsellik, hafıza, sıralama, planlama alanlarında bir sorun yaşayıp yaşamadığı, okul performansına yansıyabilecek herhangi bir olası sorunun görülüp görülmediği, üstün yetenekli ya da özel eğitim gerektiren bir alanı olup olmadığı konularında uygulayıcı uzman tarafından bilgilendirilirler. Eğer bir psikiyatrist konsültasyonuna, psikoterapi veya özel eğitim desteğine ihtiyaç olduğuna karar verilirse bir yol haritası çizilir.
Moxo Dikkat Performans Testi 6-65 yaş arası bireylere yönelik, bilgisayar üzerinden çevrimiçi uygulanan, bireyin dikkat, hiperaktivite, dürtüsellik ve zamanlama performans düzeylerini ölçen, yaklaşık 15-20 dakika süren bir uygulamadır. 6-12 yaş aralığındaki çocuklara Moxo Çocuk Testi, 12-65 yaş arası bireylere Moxo Yetişkin Testi uygulanır. Bu test özellikle dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) şüphesi duyulan durumlarda kullanılan güvenilir bir değerlendirme aracıdır. Uygulama sırasında katılımcının ekranda çıkan çeşitli görsel ve işitsel uyaranlar ve çeldiricileri görmezden gelerek verilen göreve odaklanabilmeleri beklenir. Çocuk ve yetişkin testlerinin çalışma prensipleri aynı, görsel ve işitsel çeldiricileri ve uyarıcıları farklıdır.
Test sonucunda, katılımcının test boyunca karşısına çıkan uyaranlar ve çeldiricilere karşı dürtüselliğini aktif bir şekilde denetleyebilmesi, dikkatini sağlayabilmesi ve sürdürebilmesi ölçüsünde bir performans raporu ortaya çıkar. Rapor testin uygulanmasının ertesi günü danışan ile paylaşılır.
Özgül Öğrenme Güçlüğü Bataryası çocukların ve gençlerin öğrenme güçlüklerini belirlemek ve değerlendirmek amacıyla geliştirilmiş kapsamlı bir değerlendirmedir. WISC-4 Zeka Testi ve Moxo Dikkat Performans Testi sonuçlarına göre gerekli görüldüğü takdirde uygulanır. Özellikle disleksi, disgrafi ve diskalkuli gibi özgül öğrenme güçlüklerinin psikiyatrik tanılanma sürecinde kullanılır. Bu test ile çocukların okuma, yazma, matematiksel işlem ve dikkat gibi temel akademik becerilerdeki performansı ölçülürken, aynı zamanda bilişsel, dilsel ve motor becerileri de değerlendirilir. Özgül Öğrenme Güçlüğü Bataryası öğrenme zorlukları yaşayan çocukların eğitim yolculuklarında daha etkili destek sağlamak ve çocuğa özel destekleyici müdahaleler geliştirebilmek için önemli bir araçtır.
Copyright © 2015-2024. Bu sitede yer alan hiçbir yazılı ve görsel içerik izinsiz paylaşılamaz, tümünün hakları saklıdır.